به گزارش سرویس فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا؛ در ابتدا، حجت الاسلام آذربایجانی در مورد جبرانِ موانع اجتماعی و تأثیرات جدی آن ها بر نا امیدی افراد توضیح داد: این مبحث به دو بخش تقسیم می شود. گاهی شرایط اجتماعی این است که واقعا مانع ایجاد می کند، به عنوان مثال ما می خواهیم به قله کوه برویم اما به دلایلی مثل ریزش کوه، راه مسدود است. پس گاهی مورد، به گونه ای است که در شرایط اجتماعی، سیاسی، مسیرهای ممکن به هدف مسدود است. اینجا ما باید یا هدف را تغییر دهیم و یا شرایط دیگری را به وجود آوریم و یا به اصلاح مسیر کمک کنیم.
گاهی شرایط اجتماعی طوری است که هدف مسدود نشده است بلکه دشوار شده است، مانند همین شرایط اقتصادی ناپایدار حال حاضر. در این شرایط، ما باید تمام تلاشمان را بکنیم. اگر قدرت تأثیر گزاری و باز کردن مسیر را دارم، این کار را انجام دهم. اگر تمام مسیرها را بررسی کردیم و به این نتیجه رسیدیم که رسیدن به هدف الف در حال حاضر ممکن نیست، هدف مشابه جایگزین کنیم.
انسان قدرت و ظرفیت سازگار کردن خود با شرایط جدید را دارد
وی در ادامه افزود: انسان قدرت و ظرفیت سازگار کردن خود با شرایط جدید را دارد. پس تا آنجا که ممکن است سعی کنیم شرایط جامعه را تغییر دهیم، اگر نشد باید شرایط ذهنی خود را تغییر دهیم. به هر حال ناامیدی ما را به جایی نمی برد.
حجت الاسلام آذربایجانی در رابطه با چگونگی مواجهه با شخص نا امید اظهار داشت: در این مورد ما با 3 بحثِ نشانه شناسی، سبب شناسی و درمان مواجهیم. در نشانه شناسی باید دید آیا علائم نا امیدی واقعا در فرد هست یا خیر. اگر هست عوامل آن چیست. اینجا می توان دو رویکرد را دنبال کرد. یک رویکرد خود درمانگری است و دیگری کمک گرفتن از مشاور و درمانگر است. افرادی که خودشان توانایی ها و ظرفیت لازم را دارند می توانند با نشانه شناسی ، مطالعه در باب مشکل و شناخت عوامل به پیدا کردن راه درمان اقدام کنند.
کسی که چرایی زندگی را بداند، با هر چگونگی خواهد ساخت
حجت الاسلام آذربایجانی درباره امید درمانی توضیح داد: مسیر درمان در بحث امید درمانی 4 مرحله است. اولین مرحله امید یابی است که زنده کردن امید از دست رفته از طریق احیای مولفه های امید در ذهن و ضمیر است و ممکن است هدف از دست رفته باشد، پس فرد یا مشاور باید کمک کنند که هدف دوباره برجسته شود و در زندگی فرد معنا پیدا کند. پیوند عجیبی بین هدف زندگی و معنای زندگی وجود دارد. ویکتور فرانکل، بنیان گزار مکتب معنا درمانی، می گوید کسی که چرایی زندگی را بداند، با هر چگونگی خواهد ساخت.
بعدی ایجاد انتظار برای رسیدن به هدف است. باید انگیزه و علاقه ایجاد شود تا بین هدف و انتظار رابطه ایجاد شود و فرد انتظار و توقع رسیدن به هدف را داشته باشد.
بعد از هدف و انتظار بحث مسیر یابی است که صرفا یک بحث ذهنی نیست. فرد مشاور باید با اشراف به امکانات و شرایط موجود اجتماعی، راههای ممکن را ارائه دهد. داستان انسان های موفق در مرحله امیدیابی بسیار مؤثر است. الگو گیری ارتباط مستقیم با رجا و امید دارد.
مرحله دوم بعد از امید یابی، پیوند دهی امید است. یعنی بتوانیم امید را با اتحاد کاری که بین مشاور و مراجع برقرار است به مراجع پیوند دهیم. مشاور باید بتواند از زاویه دید مراجع بحث را ببیند و یکسری تکالیف به مراجع بدهد.
مرحله ی سوم امید افزایی است که برای تحقق آن باید تفکر امیدوارانه را افزایش داد. مثلا کتاب هایی که پوچ گرایی را ترویج می کنند نخوانیم و آگاهانه مطالعه کنیم. تکه تکه کردن و جزئی کردن مسیر رسیدن به هدف از دیگر کارهایی است که می توان برای افزایش تفکر امیدوارانه انجام داد.
مرحله چهارم، یادآوری امید است. برای این منظور باید زنجیره ی مسیر رسیدن به هدف را مثل یک فیلم در ذهن مرور کنیم یا کلمات امید بخش را تکرار کنیم.
وی در ادامه بمباران اخبار منفی و گاهی متناقض را از دلایل وجود شرایط بد از لحاظ بهداشت روانی در جامعه برشمرد.
حجت الاسلام آذربایجانی در انتها دو عامل مؤثر در شیوع و گسترش شایعه بیان کرد: یکی اینکه منابع مطمئن اخبار را به موقع به مردم ارائه نمی دهند. عامل دوم این است که شرایط اجتماعی و روانی فرد به گونه ای است که در مورد مسائلی احساس نیاز می کند. ضرب این دو، میزان نفوذ شایعه را در مردم افزایش می دهد.
برنامه «معنای زندگی» به تهیه کنندگی محسن کرمی، محصولی از گروه فرهنگ و اندیشه شبکه 4 سیما است که در ماه رمضان هر روز ساعت 19 راهی آنتن این شبکه می شود.